یکی از مهمترین نگرانی ها در زمینه سلامتی افراد بالای ۶۰ سال زمین خوردن است که اغلب به مشکلات تعادل مربوط می شود. هر ساله میلیون ها بزرگسال زمین می خورند و از هر پنج نفر برای یک نفر آسیب جدی به همراه دارد.
از هر سه بزرگسال ۶۵ ساله یا بالاتر یک نفر زمین می خورد، اما فقط ۵۰ درصد به پزشک خود اطلاع می دهند. با هر دهه پس از ۶۵ سالگی، درصد سقوط افراد به ترتیب از ۴۰% به ۶۵% و سپس به ۸۲% افزایش می یابد.
عواقب این افتادن ها می تواند پر اهمیت باشد. بین ۱۲ تا ۶۷ درصد از سالمندانی که دچار شکستگی لگن می شوند در عرض یک سال فوت می کنند. حتی اگر استخوانی در حین زمین خوردن شکسته نشود، زمین خوردن ها باعث درد و آسیب می شود و در عین حال تحرک و کیفیت زندگی در آینده را کاهش می دهند.
در نتیجه، در تلاش برای کاهش این خطر قابل توجه که سلامتی فرد را تهدید می کند، تلاش های علمی عمده ای برای تعیین علل افتادن در افراد مسن انجام شده.
علل عدم تعادل در افراد مسن
تعادل در راه رفتن و ایستادن به عوامل زیادی بستگی دارد. تعادل خوب به ورودی های حسی قابل اعتمادی از سیستم بینایی، سیستم دهلیزی (سیستم تعادل گوش داخلی) و گیرنده های عمقی (حسگرهای وضعیت و حرکت در پاها و ران ها) نیاز دارد.
سالمندان مستعد ابتلا به انواع بیماریهایی هستند که این سیستمها را تحت تأثیر قرار میدهند، از جمله: آب مروارید، رتینوپاتی دیابتی (آسیب به شبکیه در اثر بیماری قند)، گلوکوم و تخریب ماکولار که همگی بیماری هایی هستند که چشم و بینایی را تحت تأثیر قرار میدهند. اختلال اعصاب محیطی که باعث مختل شدن حس عمقی را در پاها می شوند و تحلیل رفتن سیستم دهلیزی در گوش داخلی میشود.
تعادل همچنین به قدرت عضلانی، تحرک مفاصل و سلامت پاها بستگی دارد. سبک زندگی بی تحرک، آرتریت (ورم مفاصل) دردناک یا بیماری های استخوانی و عضلانی می تواند قدرت، تحرک و پایه حمایتی پا را به خطر بیندازد.
کنترل تعادل همچنین به عملکرد سالم در بسیاری از مناطق مغز بستگی دارد. مغز باید اطلاعات حسی را پردازش و تفسیر کند، راهبردهای تعادلی مناسب را انتخاب، راهبردهای جدید را با تمرین یاد بگیرد و با آنها سازگار شود.
با افزایش سن، پردازش مغز می تواند کندتر شود، که منجر به واکنش های تعادلی کندتر می گردد. افراد مبتلا به مشکلات شناختی، مشکلات تعادلی نیز دارند که نشان دهنده اهمیت پردازش سطوح بالای مغزی در کنترل تعادل است.
از آنجایی که تعادل یک عملکرد پیچیده است، اغلب هیچ تک علت مشخصی در زمین خوردن در افراد مسن وجود ندارد. با این حال، افراد مسن با گیجی مزمن یا عدم تعادل در مقایسه با سالمندانی که این مشکلات را تجربه نمی کنند، دو تا سه برابر بیشتر در معرض خطر افتادن و سقوط هستند.
1. تجربه سقوط قبلی در سال گذشته، بالاترین نشانه ی خطر برای سقوط در آینده است.
گیجی
علائم احساس سبکی سر یا مشکل درجهت یابی (گیجی) و/یا احساس خفیف تا شدید چرخش (سرگیجه) می تواند دلایل مختلفی داشته باشد: اختلالات دهلیزی (گوش داخلی)، اختلالات سیستم عصبی مرکزی (مانند سکته مغزی)، مشکلات قلبی عروقی ( از جمله فشار خون پایین یا بالا)، قند خون پایین، عفونت، بالا رفتن ریتم تنفس همراه در اثر حملات اضطرابی، عوارض جانبی دارو یا تداخل بین داروها، یا رژیم غذایی نامناسب یا متعادل.
گیجی یا احساس غیرطبیعی جهت گیری در فضا را نباید با بی تعادلی یا احساس عدم تعادل یا بی ثباتی اشتباه گرفت.
برای رسیدن به تشخیص صحیح، معمولا یک ارزیابی کامل توسط پزشک برای کمک به بررسی این علل مختلف احتمالی گیجی ضروری است.
این کار می تواند در صورت وجود مشکلات متعدد، حتی پیچیده تر شود. در چنین مواردی، مشکل در هر سیستمی ممکن است شدید نباشد، اما اثرات ترکیبی آنها ممکن است برای ایجاد یک مشکل تعادلی جدی کافی باشد.
به عنوان مثال، یک فرد مسن با تحلیل رفتن خفیف عملکرد دهلیزی که در ارتباط با سن او باشد ممکن است از گیجی شکایتی نکند تا زمانی که دچار افت فشارخون وضعیتی گردد یا به دلیل مصرف داروی جدید، فشار خون پایین یا مشکل قلبی عروقی، هنگام حرکت سریع از وضعیت نشسته به ایستاده دچار سبکی سر شود.
در واقع، از دست دادن آهسته ی عملکرد دهلیزی که وابسته به سن باشد، گرچه می تواند با عدم تعادل و زمین خوردن همراه باشد معمولاً با گیجی همراه نیست.
با این حال، ضعف اعصاب محیطی که باعث حس وضعیتی ضعیف در پاها و ران ها شود، نسبت به مشکلات دهلیزی به مشکلات شدیدتری در تعادل و زمین خوردن منجر می گردد، اگرچه ترکیبی از نقایص دهلیزی و حس عمقی می تواند حتی تأثیر عمیق تری بر کنترل تعادل داشته باشد.
سیستم دهلیزی سالخورده
اکثر مردم با مشکلات سالمندی در ارتباط با حواسی مانند بینایی و شنوایی آشنا هستند.
با این حال، سیستم دهلیزی یکی دیگر از سیستم های حسی است که به تدریج با افزایش سن شروع به از دست دادن عملکرد می کند که به طور بالقوه عدم تعادل و سقوط را افزایش می دهد.
موارد احتیاط
اگرچه مشکل عدم تعادل در افراد مسن میتواند پیچیده باشد، اما چند راهکار ساده احتیاطی وجود دارد که همه میتوانند از آنها پیروی کنند تا از شرایط پیری فعال اطمینان حاصل کنند.
تعادل در ایستادن و راه رفتن مهارتی است که افراد مسن می توانند حفظ و/یا بهبود آن را بیاموزند و این موضوع به وضعیت جسمانی خوب آنها بستگی دارد.
بنابراین، تغذیه صحیح و عادات سلامتی – از جمله ورزش منظم، مانند پیاده روی و تمرینات قدرتی می تواند برای جلوگیری از اختلال تعادل بسیار کمک کننده باشد.
2. در افراد مسن، معاینه فیزیکی منظم توسط یک پزشک آشنا با مشکلات پیری، مانند متخصص سالمندان، می تواند به شناسایی و اصلاح مشکلات احتمالی، قبل از یک زمین خوردن جدی کمک کند.
داشتن پزشک و داروسازی که بتواند تعداد داروهایی که یک فرد سالمند مصرف می کند را به حداقل برساند ، می تواند به کاهش عوارض جانبی و تداخلات دارویی احتمالی که باعث گیجی و عدم تعادل می شود، کمک کند و نشان داده شده است که زمین خوردن را کاهش می دهد.
مراقبت خوب از پاها با پوشیدن کفش های مناسب و حفظ سلامت ناخن ها و پوست پا برای تعادل خوب بسیار مهم است.
علاوه بر این، اطمینان از ایمن بودن محیط اطراف سالمند (با نور خوب، جای پای ایمن، گذرگاه های خلوت، نرده ها و وسایل ضد لغزش در حمام و غیره) می تواند به جلوگیری از سقوط و آسیب های ناشی از آن کمک کند.
تمایل به زمین خوردن و علائم گیجی را هرگز نباید به عنوان پیامدهای اجتناب ناپذیر پیری نادیده گرفت، بلکه ممکن است نشانه های مهم وضعیتی باشد که ممکن است درمان یا کنترل شود.
افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به انواع مختلف بیماری ها هستند. در نتیجه، میانگین احتمال ابتلای افراد مسن به بیماری هایی که تعادل را مختل می کند بیشتر از افراد جوان تر است و سیستم دهلیزی باید به عنوان منبع این علائم رد یا تایید شود.
توانایی حرکت نسبتا آزادانه عامل مهمی در کیفیت زندگی افراد جوان و مسن است و یک سیستم تعادلی سالم برای آزادی و راحتی در تحرک بسیار حیاتی است.
فاکتور های خطر سقوط | علامت X
نشان دهنده احتمال افتادن است |
سقوط در سال گذشته | 5 X |
ضعف | 4.4 X |
نوروپاتی (ضعف در اعصاب) محیطی | 3.0 X |
تعادل | 2.9 X |
راه رفتن آهسته | 2.9 X |
عصا | 2.6 X |
مشکلات بینایی | 2.5 X |
آرتروز | 2.4 X |
نقص در انجام فعالیت های روزمره | X 2.3 |
افسردگی | 2.2 X |
زوال شناختی | 1.8 X |
سن بالای 80 سال | 1.7 X |
مصرف بیش از 5 دارو | 1.7 X |