تمامی افراد، از گذشته تا اکنون نگرانی را تجربه کردهاند. نگرانی بخشی طبیعی از زندگی هر شخص است. بهخصوص، برای افراد مبتلا به بیماریهای مزمن و کسانی که دوستشان دارند.
اگر یکی از عزیزانتان از بیماریهای سیستم وستیبولار رنج می برد، ممکن است دربرابر علائم غیر قابل کنترل بیماری اش دچار اضطراب شود. توصیههای بهداشت روانی برای مواجهه با استرس روزانهایی که بیماران با نقص سیستم وستیبولار و عزیزانشان به واسطه زندگی کردن با آن ها دارند، کمککننده است.
بااینوجود، گاهی اوقات رفتارهای مضطربانه بیمار بسیار شدید میشوند. همچنین اعضای خانواده که از این بیماران مراقبت میکنند هم ممکن است در معرض اختلالات نگرانی و استرس قرار بگیرند. بهخصوص اگر بیمار بهصورتمداوم نشانههایی از پریشانی از خود نشان دهد. در اینجاست که این سوال ایجاد میشود، آیا رفتاری که شاهد آن هستیم طبیعی است یا باید نگران آن باشیم؟ چه زمانی این مسئله نشانهای از مشکل در سلامت روانی شخص است؟

چطور میتوانید تشخیص دهید که خودتان یا عزیزانتان بیش از حد طبیعی نگران و مضطرب هستید؟
اختلال اضطراب فراگیر یک بیماری در حوزه سلامت روان است که با داشتن علائم زیر سبب پریشانی قابلتوجه یا ایجاد تاثیرات منفی در فعالیتهای شغلی و اجتماعی فرد میشود. این علائم نشاندهنده ی نیاز فرد به پزشک یا متخصص بهداشت روان باشد : ( لازم به ذکر است که حتی اضطراب شدید از طریق رواندرمانی و گاهیاوقات رواندرمانی همراه با درمان دارویی قابل درمان است)
- شخصی که احساس کند بهسختی میتواند نگرانی خود را کنترل کند.
- نسبت بالای روزهایی که بیمار در آن دچار اضطراب و نگرانی است به روزهای بدون آن در مدت زمان شش ماه
دارا بودن سه یا بیش از سه مورد از علائم زیر:
- بیقراری و عصبانیت
- خستگی سریع
- عدم تمرکز یا احساس خالی شدن ذهن
- احساس تحریکپذیری
- توجه به تنش عضلانی
- داشتن اختلال در خواب
داشتن اختلال سیستم وستیبولار و شاید اختلالات مربوط به شنوایی ممکن است به شکل طبیعی پریشانی ایجاد کند اما اگر حس میکنید خودتان یا عزیزانتان تعدادی از علائمی که گفته شد را دارید، دریافت خدمات تخصصی سلامت روان میتواند کمککننده باشد. همچنین مشاوره برای اشخاصی که به تازگی متوجه بیماری خود شدهاند و برای سازگاری و تطبیق دادن خودشان با شرایط بیماری به زمان نیاز دارند ، می تواند کمک کننده باشد. مراقبتکنندگان گاهی نیاز دارند کسی به نگرانیها و نا امیدیهایشان گوش دهد، حتی اگر آنها شرایط اختلال اضطراب بالینی را نداشته باشند. آنها به روابط حمایتکننده هم احتیاج دارند، که میتوانند آن را توسط مشاور قابل اطمینان یا پشتیبانی گروهی بهدستآورد.

حملات پانیک
اختلال اضطراب دیگری که بیماران با نقص سیستم وستیبولار به آن دچار میشوند، حملات پانیک است. حملات پانیک کیفیت زندگی را کاهش میدهد و ممکن است در افراد ترس حضور در فعالیتهای اجتماعی را ایجاد کند. هر دو دسته بیماران و مراقبان در صورت داشتن این علائم قابل درمان هستند. براساس گفته متخصص سلامت روان، تعریف حمله پانیک، شامل موج ناگهانی از ترس و ناراحتی شدید است که در عرض چند دقیقه به اوج میرسد و در طول این زمان چهار مورد یا بیشتر علائم زیر بروز خواهند کرد :
- تعرق
- تپش قلب یا افزایش ضربان قلب
- لرزش یا تکان خوردن
- کوتاه نفس کشیدن یا تنگی نفس
- احساس خفگی
- درد یا ناراحتی در قفسه سینه
- حالت تهوع یا دلدرد
- احساس سرگیجه، سبکی سر و حالت ضعف (رای اشخاص دارای اختلالات وستیبولار بعضی از این نشانهها همیشه وجود دارند)
- احساس سرما
- بیحسی و کرخی
- احساس اینکه چیزها غیرواقعی هستند یا اینکه شخص فکر میکند از خودش جدا شده است .
- ترس از دیوانگی یا نداشتن کنترل روی رفتار
- ترس خیل شدید از مرگ

اگر حمله پانیک رخ دهد و شما همیشه نگران باشید که ممکن است دوباره روی بدهد، تشخیص اختلال پانیک برای شما مثبت خواهد بود. حملات و اختلالات پانیک قابل درمان هستند و کیفیت زندگی بهتری برای بیماران و مراقبان امکانپذیر خواهد بود.
گاهی اوقات افرادی که نقص سیستم وستیبولار دارند از قرارگرفتن در موقعیتهای اجتماعی که در آن تعداد زیادی از مردم در حال صحبت کردن هستند ترس دارند؛ زیرا مشکلات شنوایی و بیش تحریکی موجب ایجاد استرس خواهد شد. نورپردازیهای شدید، پله ها ، موانع، طرح روی فرش ها ، سایهها و ترس پیداکردن مسیر در محیط جدید میتواند موجب ترس بیماران وستیبولار برای خروج از منزل شود. بهخصوص اگر قرار باشد بهتنهایی جایی بروند. این کاملا طبیعی است و مربوط به علائم اصلی فیزیکی بیماران وستیبولار میشود.
درخصوص بیماران با نقص سیستم وستیبولار، دلیلی منطقی و واقعی برای ترس از سقوط یا نگرانی از صدمهدیدن وجود دارد. اما با برخی درمانهای توانبخشی همانند VRT ، بیماران قادر خواهند بود ماهیچههای خود را تقویت کرده و تکنیکهایی را بیاموزند تا با کمک آن، در محیطهای ناآشنا، احساس اطمینان بیشتری کسب کنند.
برای بیمارانی که به انزوا بیش از حد تمایل دارند، صحبتکردن با مشاوری که با اختلالات سیستم وستیبولار آشنایی دارد کمککننده است. درعینحال تمرینات توانبخشی دهلیزی یا همان VRT نیز به عنوان بخشی از برنامههای درمانی کلی بیمار بسیار تاثیر گزار خواهد بود. فرد مبتلا به اختلال سیستم وستیبولار مجبور به زندگی به صورت تنهایی نیست. دراکثرمواقع هنگامیکه آنان از استراتژیهای مقابله با بیماری چه برای اضطراب و چه برای مشکلات جسمی بیماری استفاده میکنند، به قابلیتهایشان برای کشف جهان بار دیگر اطمینان پیدا خواهندکرد.
برای آندسته از بیماران وستیبولار که نمیتوانند ازVRT استفاده کنند، شخصی تحت عنوان مراقب با کمک متخصصین مراقبتهای بهداشتی میتواند بیمار را به استفاده از ابزارهای کمکی برای پیادهروی همچون عصا و ویلچر ترغیب کند. بهاینترتیب این عزیزان میتوانند از تعاملات اجتماعی لذت بیشتری ببرند.
خلاصه
اختلالات سیستم وستیبولار علائم واقعی فیزیکی با خود به همراه دارند که اغلب موجب رفتار پر استرس بیمار میشود که این مشکلات ممکن است موجب نگرانی نزدیکانشان نیز بشود. بهخصوص وقتی رفتارشان با احوالات خود پیشاز ابتلا به ” اختلال سیستم وستیبولار” متفاوت باشد. دربرخی موارد که نگرانی بیشازحد است و به مرحلهای رسیده که با برخی علائم بالینی سلامت روان قابل تشخیص است؛ بیمار به دریافت کمک نیاز دارد. بیماران مبتلا به اختلال سیستم وستیبولار یا عزیزانشان که دچار اختلالات سلامت روان شدهاند، میتوانند از رواندرمانی حرفهای بهره ببرند تا به آنها برای رویارویی با تغییرات شدید و قابلفهمی که تاثیر روی زندگی آنها دارد، کمک کند.
منابع
- American Psychiatric Association (2013). The Diagnostic and Statistical Manual of Mental Health Disorders, 5th Edition. Washington, D.C., A.P.A., 222.
- Ibid., 208.
- Ibid., 208.