مدیریت وزوز گوش

مدیریت وزوز گوش؛ نگاهی علمی به آرام‌سازی مغز از صدای مداوم

وزوز گوش (Tinnitus) یکی از شایع‌ترین شکایت‌های شنوایی است و به‌صورت شنیدن صدایی در گوش یا سر، بدون منبع خارجی، توصیف می‌شود. صدایی که ممکن است به شکل زنگ، سوت، نویز یا وزش باد احساس شود و گاهی آن‌قدر آزاردهنده است که تمرکز، خواب و خلق فرد را مختل می‌کند.

مطالعات جدید نشان می‌دهند که وزوز تنها مشکل گوش نیست؛ بلکه پاسخ مغز به تغییرات ورودی شنوایی یا استرس است. به همین دلیل درمان آن بیشتر بر «مدیریت» و «بازآموزی مغز» متمرکز است تا حذف کامل صدا.

مرحله اول: ارزیابی جامع شنوایی و روانی

اولین گام در مدیریت وزوز، تشخیص علت زمینه‌ای و ارزیابی جامع شنوایی است.
ادیولوژیست با انجام آزمون‌های دقیق مانند ادیومتری، تیمپانومتری، ارزیابی رفلکس آکوستیک و اندازه‌گیری ویژگی‌های وزوز (فرکانس و شدت)، الگوی شنوایی بیمار را مشخص می‌کند.
در کنار آن، بررسی سطح استرس، اضطراب، افسردگی و کیفیت خواب بسیار مهم است؛ زیرا این عوامل می‌توانند درک وزوز را تشدید کنند.

مرحله دوم: آموزش و مشاوره (Tinnitus Counseling)

آگاهی، مهم‌ترین ابزار کنترل وزوز است. در این مرحله، بیمار یاد می‌گیرد که وزوز نتیجه‌ی آسیب یا فعالیت غیرطبیعی مغز در غیاب صدای واقعی است و خطرناک نیست.
درک این نکته به کاهش ترس و اضطراب کمک می‌کند و نخستین گام در مسیر آرامش ذهن است.

مرحله سوم: درمان‌های صوتی (Sound Therapy)

هدف از درمان‌های صوتی، کاهش تمرکز مغز بر صدای وزوز و بازآموزی سیستم شنوایی است.
در این روش از صداهای ملایم، نویز سفید، موسیقی درمانی یا سمعک‌های مجهز به صدا‌درمانی استفاده می‌شود. این اصوات با ایجاد “رقابت شنیداری”، به مغز کمک می‌کنند وزوز را کمتر درک کند — فرآیندی که به آن Habituation یا «عادت‌پذیری» گفته می‌شود.

مرحله چهارم: درمان شناختی‌ـ‌رفتاری (CBT)

درمان شناختی‌ـ‌رفتاری یکی از مؤثرترین روش‌ها برای مدیریت جنبه‌های احساسی و روانی وزوز است.
بیمار یاد می‌گیرد چگونه افکار منفی («این صدا هرگز قطع نمی‌شود») را با الگوهای واقع‌بینانه‌تر جایگزین کند و توجه خود را از وزوز بردارد.
مطالعات ۲۰۲۴ نشان داده‌اند که ترکیب CBT با صدا‌درمانی می‌تواند میزان ناراحتی ناشی از وزوز را تا ۵۰٪ کاهش دهد.

مرحله پنجم: بازتوانی و پیگیری مداوم

مدیریت وزوز فرآیندی زمان‌بر است و نیاز به پیگیری دارد.
ادیولوژیست با بررسی منظم پیشرفت بیمار، تنظیم سمعک‌ها یا برنامه صدا‌درمانی و آموزش راهکارهای کنترل استرس (مثل تمرینات تنفس، یوگا و خواب منظم) به بیمار کمک می‌کند تا با وزوز سازگار شود و زندگی طبیعی خود را بازیابد.

جمع‌بندی

وزوز گوش در اغلب موارد قابل کنترل است، حتی اگر درمان قطعی نداشته باشد.
کلید موفقیت در درمان، درک علمی پدیده، کاهش اضطراب، و پیگیری منظم برنامه‌های توانبخشی شنوایی و روانی است.

در کلینیک ما، ارزیابی و درمان وزوز بر اساس آخرین راهنماهای بین‌المللی انجام می‌شود؛ از بررسی دقیق شنوایی تا درمان‌های نوین صدا‌درمانی و مشاوره‌های تخصصی. هدف ما بازگرداندن آرامش شنیداری و ذهنی به بیماران است.