به اينستاگرام مركز ما بپيونديد.اکثر نوزادان در هنگام تولد قادر به شنیدن و گوش فرا دادن به اصوات هستند. آنها با تقلید صدای والدین و کسانی که از آنها مراقبت می کنند و همینطور اصواتی که در اطراف خود می شنوند صحبت کردن را می آموزند. اما همه نوزادان این اتفاق را تجربه نخواهند کرد. در حقیقت از هر 1000 کودکی که در آمریکا دیده به جهان می گشاید، 2 یا 3 کودک با کاهش شنوایی در یک یا هر دو گوش به دنیا می آیند. تعداد زیادی از نوزادان نیز با گذشت زمان و در دوران کودکی قدرت شنوایی خود را از دست می دهند. نوزادانی که با کم شنوایی به دنیا می آیند، ممکن است گفتار و زبان را به خوبی کودکانی که قادر به شنیدن هستند یاد نگیرند. به همین دلیل، پی بردن به کاهش شنوایی در نوزاد در همان بدو تولد بسیار ضروری است.
چرا معاینه شنیداری کودک من در همان بدو تولد ضرورت دارد؟
سه سال نخست زندگی کودک مهمترین بخش زندگی او به شمار می آید؛ چرا که مغز او در طول سه سال اول زندگی در حال پیشرفت و تکامل است به همین دلیل سه سال نخست زندگی او بهترین سال ها برای یادگیری زبان به شمار می روند. در حقیقت، کودکان در همان شش ماه نخست زندگی خود زبان و گفتار را می آموزند. مطالعات حاکی از آن است که نوزادانی که در همان بدو تولد شناسایی شده و کمک های لازم را دریافت کرده اند در مقایسه با کودکانی که از این کمک ها محروم بوده اند، از مهارت های زبانی قوی تری برخوردار شده اند.
چه زمانی شنوایی نوزاد من باید مورد ارزیابی قرار بگیرد؟
شنوایی کودک در بدو تولد و قبل از اینکه او بیمارستان یا زایشگاه را ترک کند، باید مورد ارزیابی قرار بگیرد. در صورتی که شنوایی کودک شما در ماه اول تولد ارزیابی نشده یا نتایج ارزیابی شنوایی با شما در میان گذاشته نشده است، همین امروز با پزشک کودک خود تماس بگیرید. در صورتی که غربالگری شنوایی حاکی از احتمال وجود نقص شنیداری در کودک شما باشد، اقدام سریع و به موقع شما از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
شنوایی نوزاد من چگونه ارزیابی می شود؟
نوزادان در هنگام ارزیابی شنوایی باید خواب باشند.
نوزادان تازه متولد شده بلافاصله مورد غربالگری شنوایی قرار می گیرند.
برای ارزیابی شنوایی نوزادان از دو روش متفاوت استفاده می شود. کودک شما می تواند در طول انجام هر دو روش به خواب شیرین خود ادامه دهد.
روش اول :
آزمون گسیل های صوتی گوش (OAE)، این آزمایش مشخص خواهد کرد، آیا بخشی از ساختار گوش نوزاد نسبت به صوت از خود واکنش نشان می دهد یا خیر. در طول انجام این آزمایش،یک عدد گوشی نرم در داخل کانال گوش کودک قرار داده می شود. این گوشی ها صداهایی را منتشر کرده و میزان پژواکی که در گوش باز خواهد گشت را اندازه گیری می کند. در صورتی که پس از پخش اصوات، پژواکی در گوش کودک شما تولید نشود، احتمالا کودک شما دچار کاهش شنوایی می باشد.
روش دوم :
آزمون پاسخ شنیداری ساقه مغز (ABR)، نحوه عملکرد عصب شنوایی و ساقه مغز ( بخش هایی که صوت را از گوش به مغز انتقال می دهند ) را مورد بررسی قرار داده و میزان واکنش این بخش ها به صوت را ارزیابی می کند. در هنگام انجام این آزمایش نیز، گوشی هایی در گوش نوزاد قرار گرفته و الکترود هایی روی سر نوزاد قرار داده می شود. این الکترود هیچگونه دردی برای کودک به همراه نخواهند داشت و مانند برچسب از روی سر نوزاد برداشته می شود .
در صورتی که ارزیابی شنوایی کودک من حاکی از احتمال کاهش شنوایی در او بود چه کاری می بایست انجام دهم؟
در صورتی نتایج ارزیابی شنوایی از وجود احتمال کاهش شنوایی در کودک شما خبر داد، باید زمانی را برای مراجعه به شنوایی شناس اطفال در نظر بگیرید (شنوایی شناس اطفال متخصصی است که در زمینه ارزیابی و درمان مشکلات شنوایی در کودکان تخصص داشته باشد). آزمایش ارزیابی شنوایی باید تا سه ماهگی کودک به انجام برسد. شنوایی شناس آزمون هایی را برای ارزیابی شنوایی کودک در نظر می گیرد که علاوه بر وجود یا عدم وجود کاهش شنوایی ، نوع و شدت آن را نیز مشخص خواهد کرد.
اگر برای یافتن شنوایی شناس اطفال با مشکلاتی روبرو هستید، می توانید با پزشک کودک خود مشورت نموده یا از بیمارستانی که ارزیابی شنیداری کودک خود را در آن انجام دادید راهنمایی های لازم را بخواهید. در صورتی که با انجام آزمون هایی که در بالا به آن اشاره کردیم وجود کم شنوایی در کودک شما تشخیص داده شد، درمان های مورد نیاز باید تا قبل از شش ماهگی برای او در نظر گرفته شوند.
شنوایی شناس اطفال ممکن است به شما پیشنهاد کند، نوزاد خود را نزد یک متخصص گوش، حلق و بینی ببرید تا عواملی دیگری که منجر به بروز کم شنوایی در نوزاد شما شده است را بررسی و در صورت نیاز درمان هایی را برای نوزاد شما انجام شود. اگر کودک شما خواهر یا برادری دارد، پزشک یا شنوایی شناس ممکن است ارزیابی شنویی انها را نیز ضروری بداند.
بر اساس آزمون های به عمل آمده مشکلی در شنوایی کودک من وجود ندارد، آیا این بدان معناست که دیگر نیازی به انجام آزمون های ارزیابی شنوایی برای کودک من وجود ندارد؟
احتمال بروز کم شنوایی در تمام سنین وجود دارد. برخی از مواردکم شنوایی ارثی در نوزادان تا سنین بالاتر در کودک نهفته می مانند. علاوه بر این، بسیاری از بیماری ها، عفونت در ناحیه گوش، آسیب به سر، برخی از دارو ها و سرو صدای بسیار بلند می تواند منجر به بروز کاهش شنوایی در کودک شما شود. شما می توانید تا 5 سالگی با استفاده از فهرست بازبینی تکامل شنوایی و توانایی ارتباط برقرار کردن کودک؛ روند پیشرفت کودک خود را زیر نظر داشته باشید. در صورتی که باز هم احساس نگرانی می کنید، مسئله را با شنوایی شناس کودک خود در میان بگذارید.
اگر کودک من مبتلا به کم شنوایی است چطور می توانم به او کمک کنم؟
هنگامیکه که در همان ماه های اولیه مداخلات لازم صورت گیرد ،کودک می تواند در زمینه یادگیری زبان پیشرفته هایی داشته و قادر به برقراری ارتباط با دیگران شود.
به همین جهت با کودک خود زیاد صحبت کنید و سعی کنید با او ارتباط برقرار کنید. راه های دیگری که برای حمایت از کودک خود می توانید در نظر بگیرید بدین شرح هستند:
- در زمان مقرر در جلسات معاینه با پزشک حضور پیدا کنید.
- زبان اشاره و دیگر استراتژی های ارتباطی را بیاموزید و با استفاده از روش های دیگر بر کیفیت ارتباط خود با کودک بیفزایید.
چه خدماتی برای مداخله و درمان این عارضه در دسترس است؟
شنوایی شناسان ، راهنمایی های لازم برای یافتن خدمات را در اختیار شما قرار می دهند. آنها با ارائه روش هایی که مشکلات وی در ارتباط برقرار کردن را رفع خواهد کرد به یاری شما خواهند آمد. این افراد ممکن است شما را به یک آسیب شناس گفتار یا یک معلم با سابقه در زمینه تدریس به کودکان کم شنوا نیز معرفی کنند.
با توجه به میزان کم شنوایی و همینطور نیازهای ارتباطی، شما می توانید از برخی از این دستگاه ها و ابزار ها بهره ببرید تا مهارت برقراری ارتباط کودک خود را را بهبود ببخشید:
- سمعک (Hearing Aid) : سمعک در یک یا هر دو گوش کودک قرار داده می شود و منجر به بلندتر شدن اصوات می شود. سمعک ها برای درجات متفاوتی از کم شنوایی در کودکان (حتی نوزادان یک ماهه) قابل استفاده هستند. شنوایی شناس اطفال که تجربه توانبخشی نوزادان و کودکان را داشته باشد میتوانند بهترین سمعک را برای کودک شما انتخاب کند. از این گذشته او می تواند اندازه مناسب سمعک را بر گوش نوزاد شما تشخیص داده و تنظیمات لازم را به خوبی انجام دهد.
- کاشت حلزون (Cochlear Implant) : در صورتی که سمعک ها کمکی به نوزاد شما نکنند، پزشک کاشت حلزون را به شما پیشنهاد خواهد کرد. این دستگاه الکترونیکی احساس شنوایی را برای افرادی که کاملا ناشنوا هستند یا کم شنوایی شدید تا عمیق دارند، به ارمغان خواهند آورد. این ایمپلنت امواج صوتی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل کرده و از قسمت غیر فعال گوش داخلی به مغز ارسال می کند. کاشت حلزون طی یک عمل جراحی در گوش کودکان 12 ماهه و یا گاهی حتی کوچکتر جایگذاری می شود.
کودکانی که دارای کاشت حلزون هستند، پس از آموزش های اولیه قادر به تشخیص اصوات و درک گفتار خواهند بود. مطالعات انجام شده حاکی از آن است که کودکان واجد شرایطی که کاشت حلزون را تا قبل از 18 ماهگی دریافت کرده اند می توانند به خوبی کودکانی که از شنوایی طبیعی برخوردار هستند، مهارت ها ی زبانی را بیاموزند. بسیاری از این کودکان می توانند در انجام فعالیت های کلاس های درس نیز موفق باشند. برخی از پزشکان امروزی پیشنهاد می دهند که کاشت حلزون برای هر دو گوش انجام شود . متخصص گوش و حلق و بینی که در زمینه کاشت حلزون تخصص لازم را داشته باشد، می تواند راهنمایی های لازم برای استفاده یا عدم استفاده از این ایمپلنت را برای کودک شما در اختیارتان قرار خواهد داد.
- دستگاه های کمکی همراه : هر چه کودک شما بزرگتر می شود، دستگاه های دیگری می توانند به بهتر شنیدن او کمک کنند. برخی از دستگاه ها بر کیفیت شنوایی کودک در کلاس های درس می افزاید. برخی دیگرگفتگوهای رد و بدل شده در یک مکالمه یک به یک را واضح تر می کنند، یا بر کیفیت گفتگو های تلفنی افزوده و تماشای تلویزیون را ساده تر می کنند.
چه زبان ها و راه های ارتباطی دیگری برای کودک من وجود دارد؟
کودکانی که ناشنوا هستند یا از توانایی شنیداری کمی برخوردار هستند می توانند برای برقراری ارتباط راه ها ی دیگر نیز بیاموزند. یکی از این راه ها ، زبان اشاره است. شما باید اطلاعات خود را در زمینه روش های متفاوت برقراری ارتباط کامل کرده و در صورتی که به اطلاعات بیشتری نیاز دارید از پزشک خود بخواهید شما را به متخصص مربوطه ارجاع دهد. از آنجایی که، تکامل زبان در همان سال های اول اتفاق می افتد، صرف از نظر از روشی که برای برقراری ارتباط با کودک خود انتخاب می کنید، می توانید درمان های لازم را در اسرع وقت آغاز کنید.
در اینجا به مهمترین راهکارهایی موجود برای کودکانی که دارای مشکل شنوایی هستند اشاره خواهیم کرد، این راهکارها در زمینه برقراری ارتباط با دیگران و بیان احساسات به این کودکان کمک خواهد کرد:
آموزش های شنیداری-کلامی و شنیداری-دهانی در کنار توانایی شنوایی ذاتی در کودک و دستگاه های شنوایی مانند سمعک و کاشت حلزون به یاری کودک می آید. مجموعه این عوامل کودک را در جهت سخن گفتن و یادگیری مهارت های زبانی یاری می دهد. در آموزش شنیداری- دهانی از عواملی مانند لب خوانی و زبان اشاره استفاده می شود، در حالی که در آموزش های شنیداری- کلامی تقویت مهارت شنیداری کودک هدف است.
در زبان اشاره، کلمات و عبارت ها با استفاده از علائم و نشانه ها ادا می شوند. این زبان در راستای افزایش مهارت های گفتاری و نوشتاری کودکان طراحی شده است. زبان اشاره ، زبانی است که توسط کودکانی که ناشنوا هستند، خانواده و جامعه اطرافیان آنها مورد استفاده قرار می گیرد. این زبان شامل حرکات دست، بدن و تغییر حالت های چهره است. این زبان از دستور زبانی برخوردار است که با دستور زبان فارسی بسیار متفاوت است. علاوه بر این، این زبان قالب نوشتاری ندارد.
در گزینه های ترکیبی برای آموزش می توان از روش های ذکر شده به شیوه های متفاوتی بهره برد. برای مثال، برخی از کودکان ناشنوا که از آموزش شنیداری-دهانی بهره می برند، در کنار آموزش های خود از زبان اشاره نیز استفاده می کنند. کودکانی که زبان اشاره را می آموزند، توانایی خواندن و نوشتن به زبان مادری خود را نیز می آموزند. استفاده از روش های ترکیبی به کودکان ناشنوا و کودکانی که از شنوایی کمی برخوردار هستند ،راه هایی برای برقراری هر چه بهتر ارتباط با دیگران را می آموزد.
آیا کودک من در مدرسه موفق خواهد بود؟
کودکان ناشنوا یا کودکانی که از شنوایی کمی برخوردار هستند می توانند مانند سایر کودکان در زمینه یادگیری مهارت های آکادمیک، اجتماعی و احساسی پیشرفت کرده و در مدرسه نیز موفق باشند. باید از کارایی سیستم مدرسه فرزندتان در آموزش به کودک خود اطمینان حاصل کنید. مدرسه کودک شما با استفاده از اطلاعاتی که شما در اختیار آنها خواهید گذاشت، برنامه آموزشی را مختص کودک شما طراحی خواهد کرد. شما باید از وجود یک متخصص آموزش به ناشنوایان در تیم آموزشی کودک خود نیز اطمینان حاصل کنید. از این گذشته شما می توانید از تجربه والدینی که با این وضعیت آشنایی دارند نیز بهره مند شوید.
جدول زمان بندی وضعیت شنیداری کودک برای والدین:
تا یک ماهگی:
مطمئن شوید که شنوایی کودک شما قبل از ترک کردن بیمارستان یا بلافاصله پس از ترک بیمارستان مورد ارزیابی قرار بگیرد. پس از انجام ارزیابی، از نتایج اطلاع پیدا کنید. در صورتی که ارزیابی شنوایی در بیمارستان برای کودک شما به انجام نرسیده است، باید تا رسیدن کودک به سن یک ماهگی زمانی را برای انجام این آزمایش برای او در نظر بگیرید.
تا سه ماهگی:
در صورتی کودک شما تحت معاینات شنوایی قرار نگرفته است، بلافاصله زمانی را برای مراجعه به شنوایی شناس اطفال در نظر بگیرید. برای این منظور می توانید از پزشک یا بیمارستان محل تولد کودک خود راهنمایی بخواهید. شما باید تا سن سه ماهگی، کودک را برای آزمون های شنوایی مراحل بعدی نیز ، نزد شنوایی شناس ببرید.
تا 6 ماهگی:
در صورتی که در مراحل بعدی ارزیابی، مشکلی در شنوایی کودک شما تشخیص داده شد، تا سن 6 ماهگی باید اقدامات لازم برای درمان او را در نظر بگیرید. این درمان ها ممکن است شامل استفاده از سمعک یا کاشت حلزون، روش های ارتباطی مانند لب خوانی، زبان اشاره یا ترکیبی از این روش ها باشد. برای انتخاب روش مناسب می توانید با تیم درمانی کودک خود مشورت کنید.
اقدامات جاری :
همواره بخشی از پروسه درمان کودک خود باشید و در جریان امور قرار بگیرید.
در صورت تغییر محل زندگی، نشانی جدید خود را به پزشک و متخصص کودک خود اطلاع دهید.
حتی در صورتی که کودک شما معاینات ثانویه خود را نیز به انجام رساند است، همچنان باید پیشرفت های او در برقراری ارتباط با دیگران زیر نظر گرفته شد. نگرانی های خود را با پزشک کودک خود در میان بگذارید. در صورتی که کودک شما در معرض ابتلا به کاهش شنوایی قرار دارد با یک شنوایی شناس اطفال صحبت کنید. از او بپرسید که کودک شما در چه بازه های زمانی باید مورد معاینه قرار گیرد.
ارزیابی شنوایی نوزادان
