اغلب در ارتباط با کودکان، کلمه habilitative ( توانبخشی) برای توانبخشی شنیداری مناسب تر از کلمه rehabilitative (باز توانی) است. بازتوانی بر روی توانایی های از دست رفته تمرکز می کند درحالیکه در کودکان وجود مهارت ها در وهله اول ممکن نیست، بنابراین باید به آن ها آموزش داده شود، از این رو خدمات ارائه شده به کودکان توانبخشی (habilitative) است نه بازتوانی (rehabilitative).
خدمات ویژه ارائه شده برای کودکان به نیازهای فردی بستگی دارد که توسط موارد زیر تعیین میشود :
۱- سن کنونی کودک
۲- سن شروع کم شنوایی
۳- سنی که در آن آسیب شنوایی تشخیص داده شده است.
۴- شدت آسیب شنوایی
۵- نوع آسیب شنوایی
۶- سطح آسیب شنوایی
۷- سنی که در آن برای کودک، سمعک و وسایل کمکی بیشتر, تجویز شده است.
برنامه توانبخشی شنوایی نیز تحتتاثیر روشهای ارتباطی مورد استفاده کودک است .
مثالهایی از روشهای ارتباطی عبارتند از :
۱- شنیداری/گفتاری (زبانی)
۲- زبان اشاره آمریکایی
۳- ارتباط تام (استفاده از همه اشکال ارتباطی)
۴- گفتار نشانه دار (نظامی ارتباطی برای تکمیل گفتارخوانی که در آن با ادغام اطلاعات شنیداری و نشانه های دیداری صداهای نامشخص تشخیص داده می شوند)
۵- انگلیسی رمزنگاری شده به صورت دستی
یکی از مهمترین دغدغههای مربوط به کمشنوایی در دوران کودکی، اختلال در یادگیری گفتار و زبان است . نشان داده شده که ترکیبی از تشخیص زودهنگام و به کارگیری به موقع از تقویت کننده و سمعک، تاثیر مثبت چشمگیری بر روی توانایی های اولیه زبانی کودکان کم شنوا دارد. در واقع می توان انتظار داشت، نوزادانی که آسیب شنوایی آن ها در کمتر از۶ ماهگی تشخیص داده می شود، زبان و شنوایی آن ها در حد دوستان شنوایشان رشد کند.
خدمات توانبخشی و بازتوانی شنوایی برای کودکان معمولا ً شامل موارد زیر است :
۱-آموزش درک شنوایی
این مورد شامل فعالیتهایی برای افزایش آگاهی از صدا، شناسایی صداها ، تشخیص تفاوت بین صداها، و دادن معنا به صداها میشود .در پایان این آموزش، توانایی کودک را برای گفتن یک کلمه جدا از کلمه دیگر با استفاده از شنوایی باقیمانده افزایش میدهد .
درک شنوایی نیز شامل مهارتهای رشد شنوایی با سمعک و دستگاههای کمک شنیداری , و یادگیری نحوه کنترل وضعیتهای آسان و دشوار، شنیداری است .
۲- استفاده از نشانههای دیداری
این مورد، فراتر از تمایزصداها و کلمات روی لبها است و شامل استفاده از انواع مختلف نشانههای دیداری بوده که در نهایت به یک پیام معنی می دهند مانند استفاده از چهره گوینده، زبان بدن و محیطی که ارتباط در آن رخ میدهد.
۳-بهبود گفتار
این مورد شامل رشد مهارت در تولید اصوات کلامی ( توسط خود، در کلام و در مکالمه )، کیفیت صدا، آهنگ کلام، کنترل تنفس، بلندی و ریتمهای گفتار است.
۴-پرورش و توسعه زبان
این مورد شامل توسعه و پروش درک زبان (درک) و به کارگیری زبان (بیان) بر اساس انتظارات رشدی فرد است. این یک فرآیند پیچیده است که شامل مفاهیم، واژگان ، دانش لغوی ، کاربرد در موقعیتهای اجتماعی مختلف، مهارتهای روایی، بیان از طریق نوشتن و درک قواعد دستوری میباشد.
۵-مدیریت ارتباطات
این مورد شامل درک کودک از آسیب شنوایی خود، توسعه مهارت های اعتماد به نفس و جرات ورزی برای استفاده در موقعیت های مختلف شنیداری، رسیدگی به آسیب های ارتباطی و تغییر شرایط برای تسهیل ارتباطات است.
۶- مدیریت سمعک و دستگاههای کمک شنوایی
از آنجا که سمعک در کودکان در سنین کم تجویز و تنظیم میشود، مراقبت و سازگاری اولیه توسط اعضای خانواده و مراقبان انجام میشود . همچنین این مراقبت باید توسط کودکان نیز صورت گیرد به این صورت که برای کودکان مهم باشد که در مراقبت از وسایل کمک های شنوایی خود مانند سمعک تا آنجا که ممکن است تلاش کنند.هدف این است، همانطور که کودک بزرگ می شود و رشد می کند، مسولیت تنظیم کردن، تمیز کردن، عیبیابی سمعک و در نهایت مسئولیت تعیین قرار ملاقات ها با ارائه دهندگان خدمات را برعهده بگیرد .
خدمات برای کودکان در زمینه مداخلات اولیه (از تولد تا ۳ سالگی) و خدمات مدرسه (از ۳ تا ۲۱ سالگی) درحیطه قانون آموزش افراد دارای ناتوانی انجام می گیرد.در مداخله زود هنگام، برنامه خدماتی خانواده محور طراحی و تدوین می شود و ممکن است شامل خدمات شنوایی، خدمات آسیبشناسی زبان و گفتار، خدمات معلمان ناشنوایان و سخت شنوا و خدمات سایر افراد متخصص باشد.هنگامی که کودک ۳ ساله میشود، برنامه آموزش شخصی طراحی می شود و تا سن ۲۱ سالگی از آن پیروی خواهد کرد.
خدمات ارائهشده برای به حداکثر رساندن موفقیت کودک در محیط آموزش عمومی و انتقال به برنامههای آموزشی تخصصی ( آموزشهای حرفهای، آموزش عالی و یا فنی ) طراحی شدهاند .در ادامه، برنامه های آموزش شخصی یا انفرادی هستند که خدمات شنوایی، خدمات آسیبشناسی زبان و گفتار و خدمات معلمان ناشنوایان و سخت شنوا را مشخص میکنند .
هر حرفهای و یا هر فرد متخصصی نقش مهمی در دستاوردهای تحصیلی و موفقیت کودک دارد.